Sanayi bölgeleri, ülkenin gümrük sınırlarına dahil olmayan üretim ve yatırımı teşvik amaçlı kurulan bölgelerdir. Yabancı yatırımları hızlandırma ve uluslararası ticareti geliştirme konusunda önemli bir rol oynar. Bu önemli rol karşılığında bu bölgelerde birçok muafiyet avantajı bulunur.

Vergi, tarife ve kota gibi ticari engellerin olmadığı, cezbedici teşvikler uygulanan sanayi bölgeleri ülkenin siyasi sınırları içinde bulunmasına rağmen gümrük bölgesi dışında tutulduğundan bürokratik şartlar azaltılmış durumdadır.

Türkiye’de kurulu olan 19 serbest bölgenin sağladığı avantajları şu şekilde özetleyebiliriz:

• Gümrük vergisi ve aynı tür diğer vergilerden %100 muafiyet,

• İmalat şirketleri için kurumlar vergisinden %100 muafiyet,

• KDV ve özel tüketim vergisinden %100 muafiyet,

• Düzenlenecek evraklara uygulanan damga vergisinden %100 muafiyet,

• Emlak vergisinden %100 muafiyet,

• Tamamı yurt dışına olmak kaydıyla serbest bölgelerden verilecek belirli lojistik hizmetlere %100 gelir ve kurumlar vergisi istisnası,

• Serbest bölgelerde ürettiği ürünlerin FOB bedelinin (fabrikadan liman gümrüğüne kadar olan taşıma masrafları ile liman gümrüğü ve liman masrafları) en az %85’ini ihraç eden şirketler için çalışan maaşı üzerinden alınan gelir vergisinden %100 muafiyet,

• Malların süresiz serbest bölgelerde tutulabilmesi,

• Serbest bölgelerden elde edilen kârı hiçbir sınırlama olmaksızın yurt dışına ya da Türkiye’ye serbestçe aktarabilme,

• Mülk alım-satımında tapu harcından muafiyet,

• İnşaat, proje, iskân, izin ve onay süreçlerinde KDV muafiyeti.

Bildiğiniz gibi, sadece e-fatura kullanıcıları birbirlerine e-fatura düzenleyebiliyor. Dikkat edilmesi gereken nokta şu: Konu serbest bölge olunca işler biraz değişiyor. İhracat e-faturasında alıcı bilgileri ile birlikte Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bilgileri de yer alıyor.

Normal bir e-fatura ile ihracat e-faturası arasındaki en önemli fark, ihracat söz konusu olduğunda faturanın sistem üzerinden sadece Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na ulaşıyor olması. e-Faturanın asıl muhatabı olan alıcı sistem üzerinden değil, e-posta veya herhangi başka bir yöntem ile faturasını teslim alıyor.

Serbest bölgeye e-fatura keserken nelere dikkat edilmeli?

“Serbest bölge nedir?” sorusunu cevapladık, sıra “Serbest bölgeye e-fatura nasıl kesilir?” sorusunda. Bahsettiğimiz gibi serbest bölge e-fatura zorunluluğunda birtakım istisnalar mevcut.

Eğer gümrük çıkış beyannamesi ekinde düzenlenen bir fatura söz konusu ise bir e-ihracat faturası; serbest bölge işlem formu gibi başka bir belge ekinde düzenlenen bir fatura ise normal e-fatura kesilmesi gerekir.

e-Fatura kesilecek durumlarda:

• Alıcı e-fatura mükellefi ise: e-Fatura,

• Alıcı e-faturaya kayıtlı değilse ve gönderici e-arşiv mükellefi ise: e-Arşiv fatura,

• Durum bunlardan hiçbirine uymuyor ise: Kağıt fatura düzenlenmelidir.

Serbest bölgeler için düzenlenmesi gereken e-ihracat faturası Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın vergi kimlik numarası seçilerek iletilir ve alıcıya iletilen diğer faturada gümrük çıkış beyannamesi ekinde olduğu gibi bir bölge işlem formu doldurulur.

İhracat yapılan ticari işlemlerde gümrük mevzuatına göre doldurulan ve ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanıp gümrük idaresi sunulan gümrük çıkış beyannamesinin düzenlenmesi çok önemlidir.

Alıcının e-fatura sistemine kayıtlı olunmayan durumlarda yukarıda da belirttiğimiz gibi serbest bölgede faaliyet gösteren taraf alıcısına e-arşiv fatura kesilebilir.

Serbest bölgeye e-arşiv fatura nasıl kesilir?

Serbest bölgede faaliyet gösteren bir satıcı alıcısının e-fatura kullanıcısı olmadığı durumlarda e-arşiv fatura kesebilir.

e-Fatura mükellefleri yurt dışına ihraç edecekleri mal veya hizmetin faturasını e-arşiv olarak düzenlemeli. Alıcısı serbest bölgede bulunan bir e-fatura kullanıcısı e-arşiv fatura kesemez, e-fatura düzenlemesi zorunludur.

1 Ocak 2022 tarihli tebliğ ile e-fatura kullanıcılarına e-arşiv fatura kullanıcısı olma zorunluluğu getirildiğinden mikro ihracat kapsamına dahil olan ticari faaliyetleri için e-fatura kullanıcıları e-arşiv fatura düzenlemeliler.

Serbest bölgeye mal satışı yapılan ve ihracat e-faturası düzenlediğiniz durumlarda fatura senaryosunu temel/ticari fatura şeklinde seçmeli ve fatura tipini “istisna” olarak belirtmelisiniz.

Serbest bölgeye KDV'li fatura kesilir mi?

Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca, Türkiye’den serbest bölgeye yapılan satışlar ihracat olarak nitelendirilir ve KDV istisnası kapsamındadır. Serbest bölge hükümlerinin uygulandığı malların teslimi KDV’den muaftır.

Serbest bölge her ne kadar Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde de olsa Türkiye Gümrük Bölgesi’nin dışında sayılır. Fiziken serbest bölgede bulunan bir mal, serbest bölge hükümlerinin uygulandığı maldır ve KDV muafiyetine sahiptir. Serbest bölge, e-fatura istisna kodu kullanılarak fatura kesilmesi gereken bir alandır.

Serbest bölge KDV istisna kodu nedir?

Kestiğiniz faturada yer alan mal veya hizmetten bağımsız, serbest bölgeye kesilen faturalar KDV muafiyetine sahip olduğundan KDV’nin 0 olduğu bir fatura kesmeniz gerekir. İşlem yaparken KDV istisna kodu 301 ve 302 olarak seçilmelidir.

Serbest bölgeye TL fatura kesilebilir mi?

Serbest bölgeye e-fatura zorunluluğu biraz kafa karıştırıcı olsa da para birimi konusu gayet basit. Serbest bölgelerdeki ticari faaliyetler her türlü döviz veya Türk Lirası ile yapılabilir.